Psycho Motoren Therapie (PMT) bij eetstoornissen

Studies tonen aan dat woede de meest significante onderliggende emotie is die bijdraagt aan het ontwikkelen van een eetstoornis. Agressie en woede uiten helpt bij het overwinnen van je eetstoornis!  

Wat leer je bij Pycho Motoren Therapie (PMT)? 
Bij PMT leer je dat agressie niet alleen negatief is, maar dat het ook een constructieve betekenis heeft. Benader de agressie altijd in de context waarin het betekenis heeft vanuit het verleden, heden en de toekomst en leer het uiten in interactie met anderen. Functioneel agressie loslaten gebeurt zowel lichamelijk als verbaal: verantwoordelijk leren omgaan met de bokszak en andere attributen welke je helpen agressie te reguleren.

Het zit niet in onze cultuur om agressie te uitten, en tijdens eetstoornis behandelingen wordt er nog weinig aandacht besteed aan agressie regulatie. Zeker bij vrouwen heerst er nog een taboe om emoties als woede te uiten. Vrouwen zouden dat zogenaamd niet mogen waardoor de woede en spanning onderhuids gaat zitten.

Angst speelt een grote rol in het wel of niet uiten van emoties zoals irritatie, wrok, of woede. Mensen zijn bang om de controle te verliezen, weten niet hoe een ander zal reageren op hun boosheid en zijn bang zelf verlamd te raken in plaats van te vluchten of te vechten. Dat is de natuurlijke reactie van mensen wanneer zij zich bedreigd voelen. Dit wordt ook wel Flight, Fight or Freeze genoemd”. (Betekenis: Vluchten, Vechten of Bevriezen*)

Emoties zijn een lichamelijk fenomeen, zodoende is PMT heel geschikt voor agressie regulatie. PMT is een vorm van therapie waarbij de lichaamsbeleving en het bewegingsgedrag aangrijpingspunten zijn van observatie en behandeling. Eerst moeten cliënten zich bewust leren zijn van lichaamssignalen. Bij agressie doorloopt het lichaam de zogenaamde aanvalscyclus waardoor lichaamssignalen meteen hun werk gaan doen. Je maakt hormonen aan, je wordt warm, gaat rillen, je spieren spannen zich aan en bent ‘ready for action’ (klaar voor actie).

Mensen met anorexia hebben last van het vasthouden van woede en het op zich zelf richten van woede. Mensen met boulimia zijn geneigd woede te voelen die op anderen gericht is en zij kunnen ook heel impulsief op anderen reageren terwijl anorexia patiënten die woede vooral naar zichzelf toe voelen. In beide gevallen is expressie het probleem en dat uit zich in allerlei eetgestoorde gedragingen. 

Bij binge eating speelt de emotie woede een significante rol, die zich vaak voorafgaand aan de eetbui aandient. Ook bij anorexia en boulimia speelt woede een zeer belangrijk rol in relatie tot de eetstoornis.

Mensen richten het geweld op zichzelf. Ze hebben het niet verdiend, maar toch vinden ze zelf dat ze het wel verdiend hebben. Mensen met anorexia, die woede vaak op zichzelf richten, zullen de emotie woede zelf niet altijd herkennen en alleen ervaren als spanning. Mensen met anorexia leggen ook een verbod op het voelen van woede. Ze mogen die niet voelen, omdat het geen positieve eigenschap en emotie is. De vraag die ik stel is of er ook positieve agressie bestaat. Ik krijg dan vaak ‘néé’ te horen, want agressie wordt geassocieerd met verbaal of non verbaal geweld. Agressie betekent in onze cultuur veelal ruzie maken, schelden of slaan”.

Bij PMT leer je adequaat uiten wat je denkt en voelt, en zo leer je duidelijker jouw grenzen aangeven. “Tot hier en niet verder, nu is het genoeg geweest, ik ben er helemaal klaar mee!”

Het is een misverstand dat PMT alleen een non-verbale therapie is. Voorafgaand, tijdens en na afloop wordt er uitgelegd wat mensen gaan doen en waartoe het dient. “Als je werkt met agressie dan moet je goed zorgen voor opbouw en afbouw van agressie, want je kunt mensen niet opgefokt de deur uit laten lopen”.

Er is in onderzoek een duidelijke connectie gevonden tussen overgeven en omgaan met boosheid en woede. “Dat we op die manier woede proberen te reduceren vinden we ook terug in ons taalgebruik. Als we boos of gefrustreerd zijn op iets of iemand dan zeggen we: ‘het is om van te kotsen’. Wat we eigenlijk bedoelen is dat het we er doodziek van worden, iets walgelijk of vreselijk vinden. Als we boos zijn dan moeten we ons ‘gal spuwen’ en als we iets erg of afschuwelijk of smerig vinden dan zeggen we dat we over ons ‘nek’ gaan.”

Mensen met anorexia zijn goed in het vasthouden van woede. “Iets wat je heel lang vasthoudt moet er een keer uit en dus is het logisch dat je gaat compenseren, bijvoorbeeld door overgeven (boulimia), want overgeven werkt op korte termijn woede reducerend. Daarna kan het juist weer meer zelfverwijt opleveren. Vasthouden leidt tot stapelen. Bewegingsonrust wat resulteert in extreem bewegen, laxeren en ander compensatie gedrag kan ook een vorm van woede reductie zijn.

Wat mensen verbaal niet kunnen uiten komt non-verbaal tot uiting! Sommige mensen moeten leren om hun emoties te beheersen en onder controle te houden. Terwijl mensen met een eetstoornis juist het tegenovergestelde zouden moeten doen en dat is hun angsten, woede en gerelateerde gedachten en gevoelens juist los laten. Zij hebben technieken en tips nodig om emoties te uiten in plaats van binnen te houden. Conclusie: PMT werkt bevrijdend en empowerend.

Bron: Cees Boerhout, bewegingswetenschapper, en PMT therapeut en werkzaam bij Lentis Groningen. Dr. Cees Boerhout is gespecialiseerd en heeft onderzoek gedaan naar de effectiviteit van PMT bij eetstoornissen.